PODJELA LOVAČKOG ORUŽIJA

Po načinu upotrebe lovačko oružje se dijeli na oružje sa glatkim cijevima
(sačmarice) i na oružje sa olučenim (žlijebljenim) cijevima - kuglare i kombi-
novano oružje.
Lovačko oružje sa glatkim cijevima

To je vatreno oružje na kojem je cijev glatka i služi za ispaljivanje metka sa
sačmenim punjenjem.
Puška sačmara
- prelamača sastoji se od glave puške u kojoj su smješteni
mehanizmi, cijevi i kundaka.
Glava
puške je dio u kojem se nalazi kompletan mehanizam za bravljenje i
opaljenje puške na kome se nalazi i ko
čnica. Jednim dijelom je vezana za kundak
a drugim za cijevi.
Cijev
lovačke puške sačmarice se po unutrašnjoj građi sastoji od nekoliko
djelova.
Ležište metka
je dio cijevi u koji se stavlja metak. Metak koji se stavlja
mora uvijek odgovarati ležištu za koji je propisan. Dio ležišta je znatno ojačan u
odnosu na drugi dio cijevi kako bi mogao izdržati pritisak barutnih gasova pri
opaljenju metka. Na samom ulazu u cijev odnosno ležište, nalazi se jedno malo
proširenje u zidu koje prima proširenu ivicu dna lovačkog – sačmarskog metka
a u internacionalnoj lovačkoj literaturi obilježava se sa “R” (rub). Ležiste metka
je bilo u početku 65mm a danas je dužina ležišta porasla na 70 mm za normalne kalibre, 76 mm za magnume i 89 mm za super magnume
VAŽNA NAPOMENA -
Nikad se u pušci ne smije koristiti metak čija je čaura
duža od ležišta, jer bi pri opaljenju vrh tijela čaure ušao u već suženi dio cijevi
preko konusnog prelaza van ležišta, pa samim tim dolazi do naprezanja materi-
jala cijevi puške što se u većini slučajeva završi rasprskavanjem cijevi.
Konusni prelaz sa ležištem metka do duše cijevi (suženje)
to je konus
od proširenog ležišta metka do normalne širine duše cijevi. Konus je napravljen
da bi sačmeno punjenje iz čaure metka lakše ušlo u cilindrični dio (dušu cijevi).
Suženje je jednako debljini zida čaure lovačkog metka tako da je unutrašnji
prečnik čaure metka približno jednak prečniku duše cilindričnog dijela cijevi
puške.
Duša cijevi
je cilindrični dio cijevi koji se prostire od konusnog suženja do
čoka. To je osnovna i glatka širina cijevi vrlo značajna za pravilan posip sačme.
Konusni prelaz čoka
je dio cijevi koji povezuje cilindričnu dušu cijevi sa
suženim dijelom na ustima (čokom).
Čokovi
su suženi dio cijevi od konusnog suženja do kraja usta cijevi. Nekad se
koristilo univerzalno oružje za lov sitne i krupne divljači da bi, kasnijim usavršavanjem
tehnologije, počela proizvodnja više vrsta čokova, tako da u zavisnosti od opredjeljen-
ja lovca i vrste divljači koju lovi zavisi i koju će vrstu čoka koristiti. Tako je za sit-
nu divljač razvijeno specifi
čno oružje sa glatkim cijevima iz koga se pretežno puca
sačmom manjih dimenzija, odnosno metkom u koji se nalazi veči broj zrna. Na ovaj
način je postignut širi snop kojim se efi
kasnije pogađa sitnija divljač u trku ili letu.
Dugo se smatralo da domet sačmarice zavisi prije svega od dužine cijevi,
jer duža cijev daje pravilniji i uži posip. Polovinom 19. vijeka je otkriveno da
se ugradnjom (čokova) - suženja cijevi, postiže isti ili još bolji efekat sačmenog snopa na meti ili divljači
Čok
je suženje cilindrične cijevi pri kraju na 3 do 5 cm od usta cijevi.
Sačmena zrna, koja prolaze kroz c
ilindrični dio (dušu) cijevi, u konusnom
prelazu se skupljaju i grupišu tako da na izlasku djeluju kao uži i gušći snop
prema cilju što daje bolji efekat pogotka. Sada se proizvode puške sa različitim
čokovima. U odnosu na suženje podijelili smo ih na:
a)
Cilindar
– služi za bliska rastojanja
b)
Četvrtina čoka
– od 0,1 do 0,2 mm za bliža gađanja
c)
Polučok
– od 0,3 do 0,7 mm za srednje daleka gađanja
d)
Tri četvrtine čoka
– od 0,8 do 1,0 mm za dalja i daleka gađanja
e)
Pun čok
– od 0,9 do 1,1 mm za veoma daleka gađanja
Promjenljivi čokovi,
čokovi ko ji se ušrafl
juju u standardna le žišta usta ci-
jevi, su takođe sa karakteristikama kao kla si čni čokovi. U početku su ugra đivani
u jednocijevne (poluautomatske) puške a sada se rade po tom principu i na
višecijevne sačmarice.
Polučokovi
– su univerzalni čokovi koji su već ugrađeni u usta cijevi i za-
tezanjem ili opuštanjem daju željene karakteristike. Ovi čokovi se isključivo
ugrađuju u jeftinije modele jednocijevnih sačmarica (pumparice – repetirke i poluautomatske sačmarice)
Broj cijevi sačmarica
može da bude različit tako da ih di je limo na: JEDNO-
CIJEVKE, DVO CIJEVKE, TROCIJE VKE, ČETVOROCIJEVKE i dr.
Neke lovačke puške imaju i rezervne cijevi koje su pri lagođene mehanizmu
(gla vi), tako da lovac uz jednu glavu može koristiti po nekoliko vrsta cijevi u
različitim kalibrima sačme, kugle ili kombinovane.
Jednocijevne puške
mogu biti sa više metaka ako je u pitanju pumparica ili
poluautomatska puška, pa i sačmarica repetirka. Međutim, po našem zakonu se
za lov divljači mogu koristiti sačmarice koje se pune sa najviše 2 metka.
Prelamače
su puške sa glatkim ili olučenim cijevima koje se otvaraju i za-
tvaraju prelamanjem cijevi u glavi puške. Najčešće su prelamače dvocijevke i
trocijevke (drilling) a nešto ređe jednocijevke i višecijevke.
U zavisnosti od položaja cijevi podijeljene su na:
Položare
- kada im je međusobni položaj cijevi horizontalno položen (jedna
pored druge).
Bokerica
- kada im je međusobni položaj cijevi vertikalan (jedna iznad druge).
Prednost bilo koje od ove dvije vrste sačmara je teško odrediti i manje više zavisi od
ukusa. Za nijansu prednost ima Bok sistem, zbog boljeg vidnog polja lovca kao i načina bravljenja, no sve u svemu izbor položaja cijevi za lov više je stvar ukusa samog lovca
Lovačke puške se po načinu bravljenja dijele na:
Repetirke
- puške u koje se metak unosi u ležište repetiranjem zatvarača,
bilo da su pumparice, poluautomatske ili sa obrtočepnim zatvaračem.
Prelamače
su puške koje se pune i prazne prelamanjem cijevi u glavi puške.
Zabravljivanje ovakvih pušaka može biti
jednostruko i dvostruko.
Jednostruko
je kada ima samo gornje ključeve u glavi.
Dvostruko
je kada puška ima gornje i donje ključeve, ili dvostruke donje
Lovačke puške se po načinu opaljenja dijele se na:
Klasičan sistem koji je ugrađen u repetirke sa
obrtočepnim zatvaračem,
Lever action
(kaubojke),
Slide action
(pumparice) i
poluautomatske puške.
Kod pušaka prelamača sistem opaljenja je različit a najčešći su sljedeći sistemi:
Orozare, čekićare
su puške kod kojih su orozi sa spoljne strane glave puške
i napinju se ručno.
Blič (blitz)
je sistem opaljenja koji je sa svim svojim djelovima učvršćen na pločicu
iznad obarača. Vrlo je jednostavan i funkcionalan, te lak za čišćenje i
održavanje.

Anson Deli (Anson & Deeley)
je čitav smješten, ukopan u glavu puške pa s
jedne strane slabi samu površinu glave i vrlo je težak za održavanje.
Sistem opaljenja na unutrašnjim stranama bočnih pločica (Seiten
Schloss)
je sistem koji je ugrađen na unutrašnjim stranama bočnih pločica glave
puške, a nazvan je po pronalazačima
i prvim proizvođačima čuvene engleske
puškarske radionice
Holand & Holand.
Ovaj sistem zahtijeva izvanrednu preciznost izrade i materijale veoma vi-
sokog kvaliteta. Koriste ga najugledniji sv
jetski proizvođači Engleske, Holandije, Njemačke, Francuske, Rusije, Italije, Španije i dr